DOĞUMDAN ÖLÜME SEMBOL BİR TATLI: HELVA
Türk mutfağının en
çok sevilen unlu tatlılarından biri olan helva; sadece sevilerek tüketilen bir
gıda maddesi olarak kalmamış, doğumdan ölüme, sünnetten düğüne, insan
hayatındaki bir çok önemli olayın sembolü olmuştur.
Helva, dünyaya antik Hindistan’dan yayılmıştır. Ülkemizde en
çok irmikten yapılır. Bölgelere göre çeşitli farklılıklar gösterebilir.
Çoğunlukla tereyağı kullanılmasına rağmen, Akdeniz bölgesinde zeytinyağı tercih
edilmektedir.
Türkler için helvanın dinsel, kültürel ve törensel anlamları
vardır. Bir olayı yakın çevreye, komşulara, dostlara ve akrabalara haber verme,
olayın sevinç ya da acısını paylaşmak için helva kavrulur.
Doğumda, ölümde, erkek çocukların sünnetinden sonra, asker
uğurlamada, askerlik dönüşünde, hacca gitmeden önce, hac dönüşünde, yeni eve
girişte, çocuğun okula başlaması ve bitirmesinde, kuzuların sütten kesilme
gününde, yağmur duası için, ilk çiğdemlerin görüldüğü bahar bayramında, dini
günlerde ve bayramlarda. Ramazan, kandil cuma geceleri ve hayır yapılmak
istendiğinde de helva kavrulur. İmparatorluk döneminde imaretlerde cuma
geceleri fakirlere helva dağıtılırdı.
Kısacası Türklerin
geleneksel evinde, her kadının bir bakır tenceresi, tahta kaşığı vardır.
Helvanın toplumdaki başka bir rolü de komşular arası ilişkilerde paylaşmayı,
ortak çalışmayı sembolize etmesidir. Helva kavurmak zaman ve sabır isteyen bir
iştir. Kısık ateşte devamlı çevrilerek kavrulan helva daha makbul olduğu için
bu zahmetli iş komşularla birlikte yapılır.
Helva Çeşitleri
Helva olarak
adlandırılan birçok tatlı çeşidi vardır. Örneğin; tahin helvası, höşmerim gibi.
Konu tahıl tatlıları olduğundan bu modülde sadece tahıl ürünlerinden hazırlanan
helva çeşitlerin ele alacağız. Ayrıca yöresel hazırlanan bazı tatlılarda helva
olarak adlandırılabilir.
İrmik Helvası
Tereyağ, irmik, çam fıstığı, şeker, süt veya su, tarçın ile
yapılan bir helva çeşididir. Fıstık ve irmiğin yağda kavrulup, şeker ve süt
veya su konarak pişirilmesi ile hazırlanır. Üzerine tarçın serpilerek sıcak
olarak servis edilir. Tereyağı yerine sıvı yağ veya margarinde kullanılabilir.
Ancak aslı tereyağı ile yapılmasıdır. Ayrıca çam fıstığı yerine ceviz de
kullanılabilir.
Un Helvası
Yağ, un, şeker, su veya süt ile yapılan bir helva çeşididir.
Yağ miktarının iki katı kadar un kullanılması önerilir. Unun kısık ateşte çok
iyi kavrulması da çok önemlidir. Aksi takdirde helvanın kokusu hoş olmaz. İsteğe
bağlı olarak ceviz, fındık, çam fıstığı, fıstık ilave edilebilir. Yöresel olarak
peynirli, pekmezli ve tahinli çeşitleri de yapılmaktadır. Üzerine tarçın ilave
edilip servis ılık olarak servis edilir.
Pişmaniye (keten
helva, çekme helva)
Yağ, un, şeker ve limon ile yapılan bir helva çeşididir.
Türk mutfağının geleneksel helvalarından biridir. Yapımı zor ve kuvvet isteyen
bir helvadır. Özelliği tel tel olmasıdır. Şekerli su limon ile kaynatılıp
ağdalaştırılır. Un ve yağ kavrularak meyane hazırlanır. Ağda mermere yayılarak
dondurulur. Bir sini içine yerleştirilerek yuvarlak şekil verilir. Sini alttan
ısıtılır. Halkanın ortasına kulak memesi yumuşaklığındaki meyane konur. Katı
ağda meyane üzerinde çevrilmeye başlanır. Ağda meyaneyi ısının etki ile
içerisine alarak tel tel bir hal alır. Ancak çok güç, zaman ve sabır isteyen
pişmaniye yapımı daha çok belli yörelerde sanayi tipi makinelerde
hazırlanmaktadır. Ağda, meyanenin kıvamı ve sini altına yakılan ateş çok iyi
ayarlanmazsa, pişmaniye tel tel değil, bulgur gibi olup bozulmaktadır.
Pekmez Helvası
Tereyağ, un, dut pekmezi, ceviz, fındık, fıstık, Hindistan
cevizi ile yapılan helva çeşididir. Helva pişirildikten sonra üzerine dövülmüş
çerezlerin serpilmesi ile servis edilir. Sıcak ve soğuk olarak yenir.
Hasüde
Nişasta, şeker, yağ, su ve çam fıstığı ile yapılan yöresel
bir helvadır. Diğer helvalardan farklı işlem basamakları vardır. Nişasta
şekerle birlikte suda eritilir. Eritilmiş yağın içerisine hazırlanan karışım
dökülerek katılaşıncaya kadar pişirilir. Dövülmüş ceviz, fındık veya
rendelenmiş çikolata ile servis edilir. Ilık veya soğuk olarak yenir.
Kâğıt Helva
Un, şeker, glikoz, yağ, sitrik asit ve kabartma tozu ile
yapılan bir çeşit helvadır. Genellikle helva üreten gıda işletmeleri tarafından
üretilir. Sade olarak tüketildiği gibi, dondurma servisinde ve bazı tatlıların
yapımında kullanılır.
İrmik Helvası Tarifi
Malzemeler :
2 su bardağı irmik, 150 gram tereyağ veya margarin, bir çay bardağı çam
fıstığı, 4 su bardağı süt, 2 su bardağı
şeker, tarçın
Yapılışı; Yağı
tencereye koyunuz eritiniz. İrmik ve çam
fıstığını ilave ediniz. Hafif ateşte sürekli karıştırarak irmik ve fıstık
pembeleşinceye kadar kavurunuz. (20–25 dakika kadar) Kavrulan irmiği bir kenara
alınız. Sütün içerisine şekeri koyup karıştırınız. Sütü bir taşım kaynatınız. Kaynar sütlü şerbeti,
irmiğin üzerine döküp karıştırınız. Bir
taşım kaynatınız. Tekrar karıştırıp kapağı kapalı olarak kısık ateşte irmiğin,
sütün tamamını çekmesini sağlayınız. İrmik
sütü çekince ocağı kapatıp bir kez daha karıştırınız. Kapağı kapalı olarak
10–15 dakika dinlendiriniz. Helva biraz
soğuyunca kevgirle karıştırarak tanelendiriniz. Servis tabağına alıp, tarçın
serperek servis yapınız. Helvanın çıtır çıtır olması istenirse bir avuç toz
şeker serpilip karıştırılarak servis edilebilir. İstenirse kuruyemişlerle süsleyiniz.
Un Helvası
Malzemeler : 4 su bardağı elenmiş un, 250 gram tereyağ veya margarin, 3 su bardağı şeker, 3 su bardağı süt veya su, isteğe bağlı olarak
1 kahve fincanı çam fıstığı, ceviz veya fındık , Un helvası gereçleri
Yorumlar
Yorum Gönder